ప్రాకృత సాహిత్యంలో పాటల ప్రసక్తి
          
తెలుగులో శాతవాహనుల కాలం నుండి పాటలు ఉన్నాయి.హాలుడు(క్రీ.శ19-247) గాథాసప్తశతిలో సహజ దేశీయమైన తెలుగు పాటల ప్రసక్తి కొన్ని చోట్ల కనిపిస్తుంది.
చక్కగా దంచిన సన్నబియ్యపు వన్నులాంటి వెన్నెల,తాను కోరుకున్నదానికన్న కొల్లాగా పండిన పైరును పల్లెరైతు చూచి ఆనందంతో ఇచ్ఛవచ్చినట్లు పాడుకొన్నాడు అని గాథాసప్తశతి 789వ గాథలో ఉంది.
              ణిప్పణ్ణసస్సరిద్ధీ సచ్చందం గాఇ పామరో సరఏ
              దలిఅ ణవ సాలితండుల ధవల మి అంగాసు   రాఈసు  (గాధా/7-89)
742వ గాథలో పెళ్ళి కూతురికి పెళ్ళి కడియాలు తొడిగించి పుణ్యస్త్రీలు మంగళగీతాలు పాడుకొన్నారు ఆ పాటల్లో కాబోయె మొగుని పేరు,అతని వంశం పేరు వర్ణిస్తు ఉంటే వింటున్న పెళ్ళి కూతురికి ఒళ్ళు పులకరించేదట.
                  ' గిజ్జంతే మంగల గాయి ఆహి వరగొత్తదిణ్ణ అణ్ణాయే
                   సోవుంవ ణిగ్ ఓ వుఅహ హొంత వహు ఆ యి రోమాంచో '
.........
ఒక విరహిని తనకు దూరమైన ప్రియున్ని తలచుకుంటు దుఃఖంతో పాటు పాడిన ఎడబాటు పాట ప్రసక్తి కూడా ఉంది.
........................
  మరో గాధలో ఉదయాన్నే ముఖం వేలాడేసుకుని, తన సఖితో ఒక ప్రియురాలు  అంటున్నదిలా:-
             అజ్జ సహి కేణ కం పి మనె వల్లహం భరంతేణ
             అమ్హం మఅణ సరాహఅ హిఅఅవ్వణ ఫోఅణం గీఅం (4/81)
  'సఖీ! ఈ రోజు ఉదయాన్నే నా హృదయాన్ని తూట్లు పొడిచేలా, యెవరో విరహాతురుడు తన ప్రియురాలిని గుర్తు చేసుకుంటూ, పాటొకటి పాడినాడు. దాన్ని విన్నతరువాత,  నా మనసు మరింతగా వేగిపోతున్నదే!' ...................
సంగీతము, కావ్యమూ, రమణులు;
                    వరజువయి విలసియేణం గంధవ్వేణ చ యెత్థ లోయెమ్మి
                    జస్స న హీరయి హియయం సో పసుఓ అహవ పుణ దేవా
                                                నాగ పంచమీ (మహేస్వర సూరి) 10/294
                   సుందరీమణుల హవ భావాలతో, లేదా, సంగీత మధురాలాపనతో హృదయం ముగ్ధం కాకపోతే, వాడు ఇక పశువో దేవతో కావాలి! సంగీతమూ, కావ్యమూ, రమణిమణుల హావ భావాలు, మనిషిని రస లోలుపులను చేసే  సామర్థ్యం  కలిగినవన్నమాట! 
........... 
అయితే ఈ పాత గేయాలు,పాటలను ఆదిలో ఎవరు జాగ్రత్త చేయలేదు.చేసివుంటే మనకు కూడా అతి ప్రాచీనమైన సాహిత్యం ఉండేదని సగర్వంగా చెప్పుకొని ఉండేవాళ్ళం. తమిళంలో క్రీ.శ. 4వ శతాబ్దంలో ప్రాచీన గేయాలను సేకరించి,వాటిని సక్రమమైన సంకలన గ్రంథాలుగా వేయించాలని,అందుబాటులో ఉండే గ్రంథాలుగా రూపొందించాలని నాటి తమిళ రాజులు గుర్తించారు. నిట్టుత్తొగై, పత్తుప్పాటు మొదలైన గేయ సంకలనాలు ఇట్లు వెలువడ్డ గ్రంథాలే .క్రీ.శ. 1వ శతాబ్దిలోనే హాలుడు ఆంధ్రదేశంలో ప్రాకృత గాథలను సేకరించాడు.అప్పటి తెలుగు పాటలను ఎవరు (రాజులు) సంకలనం చేయలేదు అలా చేసి ఉంటే తమిళ భాషలోలాగే మన తెలుగు భాషలో కూడా శాతవాహనుల కాలం నుండే పాటలు దొరికి ఉండేవి.
...........................